Elektrikli Araçlarda Batarya Ömrü Nasıl Uzatılır ?

Son güncelleme: 27 Aralık 2022 • 7 dakika okuma

Elektrikli Araçlarda Batarya Ömrü Nasıl Uzatılır ? Batarya Sağlığının Önemi

Elektrikli bir araç (EV) satın almayı düşünüyorsanız,maliyetinin yanında dikkate alınması gereken bazı önemli faktörler vardır.

• Maliyeti ne kadar
• Menzili ne kadar?
• Bataryası ne kadar süre dayanır?

Kullanım ömrü açısından bakıldığında, batarya performansı ve sağlığı gerçekten de verimli kullanımın en önemli anahtarıdır. Batarya bir EV'nin en pahalı bileşeni olduğundan, bozulma derecesi aracın değerini etkileyecek (bu, maliyet sorusunun yukarıdan yanıtlanmasına yardımcı olacaktır) ve aynı zamanda zaman içinde maksimum kullanılabilir menzil üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olacaktır.

Bir EV Bataryası Ne Kadar Uzun Ömürlü Olabilir?

Bir EV'nin batarya ömrüyle ilgili sorulara doğrudan yanıt almanın zor olduğunu fark etmişsinizdir. Bunun yerine, bir şeylerin ters gitmesi durumunda pillerin garanti kapsamında olduğuna dair güvenceler bulabilirsiniz. Pil ömrü tipik olarak 8 yıl veya 100.000 km'dir, ancak bu üreticiye ve ülkeye göre değişir.

Garantiler güven vericidir ve batarya maliyetlerinin yıldan yıla önemli ölçüde düşmesi gerçeği de öyle. 2010'dan bu yana, ortalama bir Lityum-iyon batarya takımının fiyatı %80'in üzerinde düştü.

Bir otomobil üreticisinin batarya teknolojisi garantisi ve maliyetleri düşürme vaadi biraz güven uyandırmakla birlikte, çoğumuz bataryalarımızın olabildiğince uzun vadede bitmesini bekleriz ve bu kaybın nasıl en aza indirileceğini bilmek bizi daha çok rahatlatacaktır.

Bataryada Performans Düşmesi

Bataryanın bozulması,depolayabileceği enerji miktarını veya sağlayabileceği güç miktarını kalıcı olarak azaltan doğal bir süreçtir.EV'lerdeki bataryalar genellikle aktarma organı bileşenlerinin kaldırabileceğinden daha fazla güç sağlayabilir. Sonuç olarak, EV'lerde güç düşüşü nadiren gözlemlenebilir ve yalnızca bataryanın enerji depolama yeteneğinin kaybı önemlidir.

Bataryalar ömürlerine %100 sağlıklı olarak başlar ve zamanla performansları düşer.Örneğin, batarya sağlığı & verimliliği %90 olan 60 kWh'lik bir batarya, 54 kWh'lik bir batarya gibi etkili bir şekilde çalışır.

Bunun, şarj seviyesi, topografya, sıcaklık gibi bir dizi faktöre bağlı olarak günlük veya yolculuk bazında dalgalanacak olan araç menzili (aracın bu kWh'lerde kat edebileceği mesafe) ile aynı olmadığını unutmayın.

Lityum-İyon Pil Sağlığını Etkileyen Yaygın Faktörler :

• Zaman
• Yüksek sıcaklıklar
• Yüksek ve düşük şarj durumunda çalışma
• Yüksek elektrik akımı
• Kullanım (enerji döngüleri)

Batarya sağlığı konusunda çok sayıda araştırma yapılmış olsa da, bırakın farklı marka ve modeller arasında karşılaştırma yapmayı, EV'lerin zaman içindeki gerçek performansını takip eden çok az veri var.

Araştırma Sonucu ; Yüksek Düzeyde Sürekli Batarya Sağlığı Gözlemlendi

Geotab'ın tüm önemli marka ve modelleri kapsayan 6.000'den fazla elektrikli araçtan elde ettiği verilere göre, bataryalar yüksek düzeyde sürdürülebilir sağlık sergiliyor. Gözlemlenen bozulma oranları korunursa, bataryaların büyük çoğunluğu aracın kullanım ömrünü aşacaktır.

İnsan Gibi; Sağlık, Yaş İlerledikçe Azalıyor

Tahmin edebileceğiniz gibi, bir araç ne kadar eskiyse, bataryasının bozulma olasılığı o kadar yüksektir. Bununla birlikte, tüm araçlardaki ortalama düşüşe bakıldığında, kaybın yılda %2 civarı ile tartışmasız küçük olduğu görülüyor. Bu,bugün 400 KM menzile sahip bir Elektrikli Araç satın alırsanız, 5 yıl sonra yaklaşık 40 Km erişilebilir menzili kaybetmenin günlük ihtiyaçlarınızı etkilemesinin pek olası olmadığı anlamına gelir.

Markalar, Modeller ve Yıllar Arasında Ölçülebilir Bir Fark Var

Araç bataryalarının marka ve model yılına bağlı olarak zaman testine farklı tepkiler verdiği görülmektedir. Neden bazı araç modelleri ortalama olarak diğerlerinden daha hızlı bozuluyor? İki potansiyel katkıda bulunan, batarya kimyası ve batarya paketinin termal yönetimidir.

EV'ler Lityum-iyon piller kullanırken, Lityum-iyon kimyasallarının birçok farklı varyasyonu vardır (en belirgin fark, elektrotlar için kullanılan malzemelerdir). Bir bataryanın kimyasal yapısı, strese nasıl tepki vereceğini etkiler. Hücre kimyasına ek olarak, sıcaklık kontrol teknikleri araç modellerine göre farklılık gösterir. Önemli bir fark, batarya takımının hava veya sıvı ile soğutulması ve/veya ısıtılmasıdır.

Sıvı soğutma sistemine sahip bir aracı,pasif hava soğutma sistemine sahip bir araçla karşılaştırmak gerekirse: Sıvı soğutma sistemine sahip bir aracın ortalama bozulma oranı %4,2 iken,pasif hava soğutma sistemine sahip bir aracın bozulma oranı %2,3'tür.

 İyi termal yönetim, bozulmaya karşı daha iyi koruma anlamına gelir.

Şarj Durumu ve Tampon Etkisi

Üreticiler arasındaki batarya sağlığı farklılıklarının bir başka beklenen nedeni de Şarj Durumunun nasıl kontrol edildiğidir. Bir bataryayı neredeyse dolu veya boş olarak çalıştırmanın batarya sağlığı üzerinde etkileri vardır. Bu etkiyi sınırlamak için birçok üretici,Şarj Durumu penceresini %80'e sabitledikleri görülmektedir.

Batarya doluluk oran aralığının üst ve alt ucundaki koruma tamponlarına ek olarak, birçok araç Elektrikli Araç, sahibine normal günlük şarjı %100'ün altında bir seviyede durdurma seçeneği sunar.

ÖNEMLİ !...

Şarj durumuna hassasiyet gösterilmesi sadece batarya sağlığı için değil, aynı zamanda aracın güvenli çalışması için de önemlidir. 

En uç noktalarda, batarya tam gücü kabul edemez veya sağlayamaz ve sürüş deneyimi etkilenir. Temelde, saf batarya kimyası açısından %100'lük bir batarya tamamen şarj edilmiş değildir.

Benzer şekilde, %0 tamamen boş değildir. Araç sahibi, güvenlik ve batarya ömrü nedenleriyle batarya aralığının bu bölümlerine erişemediğinden, muhtemelen birçok kişi bundan habersizdir. Kablosuz yazılım yükseltmeleri sayesinde, bazı Tesla sahiplerinin 2019'da üst aralıklarında bir düşüş fark ettiklerinde keşfettikleri gibi, tampon boyutunun zaman içinde değişebilmesi mümkündür. Tesla,yükseltmenin "bataryayı korumak ve uzun ömürlülüğünü artırmak için" olduğunu doğrulamıştı.

Ek olarak, bazı otomobil üreticilerinin, kullanıcının akünün şarjı hangi noktada durduracağını önceden ayarlayabileceği ayarlanabilir şarj tavanları vardır (örneğin, araca %100 yerine %80'de şarjı durdurmasını talimat vereebilirler).

Batarya Sağlığını Etkileyen Ek Faktörler Nelerdir?

Araçların maruz kaldığı farklı faktörlere göre batarya bozulmasını değerlendirebildiğimiz faktörler şunları içeriyor:

• Aracın Kullanım Alışkanlıkları
• Aşırı Soğuk veya Sıcak İklimler
• Şarj Tipi

 Aracın çok fazla kullanımı, daha yüksek batarya bozulması anlamına gelmez

Verilerden toplanabilen heyecan verici bir bilgi, yüksek kullanıma sahip araçların önemli ölçüde daha yüksek pil ömrü göstermediği idi. Bu gayet güzel bir haber,çünkü Elektrikli Aracınız sadece  bahçede veya otopark da duruyorsa ondan faydalanamazsınız.

EV'lerinizi yüksek kullanım görev döngülerine sokmaktan korkmayın.Ortalama günlük sürüş menzillerinde oldukları sürece pil ömürleri olumsuz etkilenmeyecektir. 

Bir uyarı: Yüksek kullanım, rutin DC hızlı şarj gerektiriyorsa, şarj türünün etkisi hakkındaki bölümü okuduğunuzdan emin olun.

Çok Sıcak havalarda kullanılan araçlar, bataryanın sağlık durumunda daha hızlı düşüş göstermesine neden olur.

Çok yüksek sıcaklıklara maruz kalan bir batarya daha fazla hasara eğilimli olacaktır, ancak ne kadar? Afrika'da kullanılan bir EV, Ankara'da kullanılan aynı arabadan farklı bir batarya ömrüne sahip olacaktır? 

Yapılan araştırmalar gösterdiki sıcak iklimlerde kullanılan araçlar, ılıman iklimlerde kullanılan araçlara göre belirgin şekilde daha hızlı bir düşüş oranı gösterdi. EV'niz çok sıcak havada güneşin altında çalışıyorsa, bu batarya sağlığı açısından pek iç açıcı bir haber değildir.

Şarj Tiplerine Bir Göz Atmak Gerekirse

EV'ler için kullanılan şarj istasyonları üç yaygın türde kategorize edilir:

Kategori 1 : 220 volt – normal bir ev tipi priz.

Kategori 2 : 380 volt – ev  için tavsiye edilen şarj türü.(AC)

Kategori 3 : Doğru akım hızlı şarj cihazı: DC; daha hızlı şarj için.

Katargori 2, yapılan batarya ömrü araştırmaları gereği,genellikle bir EV'yi şarj etmenin en uygun yolu olarak ortaya çıkmaktadır.

Bununla birlikte,DC istasyonların kullanımının pillerin bozulma hızını etkilediği görülüyor. Bir Elektrikli Aracı DC'de hızlı bir şekilde şarj etmek,bataryayı zorladığı bilinen yüksek sıcaklıklara neden olan yüksek akımlara maruz bırakmak anlamına gelir. Aslında birçok otomobil üreticisi,araçlarının batarya ömrünü uzatmak için DC kullanımını sınırlamayı öneriyor ve daha düşük güç seviyesi olan Katagori 2 şarjı (AC) ile şarj etmeye öncelik vermeyi öneriyor.

Elektrikli Araç Bataryasının Ömrünü Uzatmak İçin İpuçları :

Bataryanın bozulması, modele,iklime ve şarj tipi gibi dış koşullara göre değişiklik gösterse de, bugün yollardaki araçların çoğunda önemli bir düşüş yaşanmadı. Aslında,genel bozulma yılda sadece %2'lik ortalama kapasite kaybıyla çok mütevazı olmuştur. İdeal iklim ve şarj koşullarında kayıp %1,6'dır.

Bazı şeyler kullanıcının kontrolü dışında olsa da EV'nizin bataryasının ömrünü uzatmanın yolları vardır.

Burada, aynı iklim grubundaki tüm elektrikli araçlara bakarak yapılan incelemelerde hiç DC kullanmayan araçlar ile mevsimsel veya sıcak iklimlerde ara sıra kullanan araçlar arasındaki fark dikkat çekicidir.

Elektrikli Araçlarınızı Çalıştırmak İçin Bazı Önemli İpuçları

• Arabanızı dolu veya boş bir şarjla bekletmekten kaçının. 
• İdeal olarak, Şarj Durumunuzu özellikle  %20 – %80 arasında tutun ve yalnızca uzun mesafeli yolculuklarda tamamen şarj edin.
• Hızlı şarjın kullanımını (DC) en aza indirin.
• Bazı yüksek kullanımlı görev döngüleri daha hızlı şarj gerektirecektir, ancak aracınız gece boyunca Şarjda duruyorsa, şarj ihtiyaçlarınızın çoğu için seviye 2 yeterli olacaktır.

• İklim, kullanıcının tasarrufunun dışındadır, ancak sıcak günlerde aracınızı park ederken, mümkünse gölgelik bir yer seçmek gibi aşırı yüksek sıcaklıklardan kaçınmak için elinizden geleni yapın.
• Yüksek kullanım bir endişe kaynağı değildir ve olmamalıdır,bu nedenle araç sahiplari araçlarını kullanmaktan çekinmemelidir. Bir EVnin , otoparkta boşta  durması yararlı değildir ve araç başına daha fazla km kat etmek, duruma göre daha iyi bir performans yönetimi uygulaması olabilir. 

Son Olarak

Küçük şeyleri dert etmeyin. Araçlar daha fazla menzilli batarya paketleriyle piyasaya çıktıkça,kapasitenin bir kısmını kaybetmek günlük sürüş ihtiyaçlarınızı etkilemeyebilir ve bu Elektrikli Araçların sunduğu birçok avantajı gölgede bırakmamalıdır.